Van keramiek tot cultuur: Maak kennis met Sphinxkwartier Maastricht
Het Sphinxkwartier is een van de nieuwe buurten van Maastricht. Alhoewel, ‘nieuw’ is niet het goede woord. Het Sphinxkwartier is een cultuurwijk op de plek waar ooit de keramiekindustrie van Maastricht gevestigd was. Een plek met ontzettend veel historie. Maar hier telt juist niet alleen geschiedenis. Nee, in deze buurt ontmoeten historie en toekomst elkaar. Een portret van het Sphinxkwartier.
Op enkele tientallen meters van de Markt in Maastricht, staat een reusachtig, wit gebouw. Hoog, statig, met veel glas. Rondom het gebouw lopen studenten, jonge ondernemers en muziekliefhebbers. Een echtpaar komt met een tas aan designspullen naar buiten. Een jong koppel tuurt door het venster naar het dagprogramma van de aan het gebouw aanpalende bioscoop. Niks doet hier meer denken aan wat hier ooit de boventoon voerde: fabrieken, ovens, arbeiders. Alleen die naam: Sphinxkwartier.
(headerfoto: Fred Berghmans)
Bruisende cultuurwijk
Het Sphinxkwartier is een bruisende cultuurwijk aan de rand van het centrum van Maastricht. Het Eiffelgebouw- dat reusachtige, witte pand - is de blikvanger én de spil van de buurt. Hier klopte ooit het hart van de Maastrichtse keramiekindustrie - ‘de N.V. Sphinx’ - opgezet door de familie Regout. In het midden van de negentiende eeuw werkten hier meer dan 2.000 mensen. Meestal niet in goede omstandigheden, overigens. De familie Regout liet zelfs kinderen werken in de ovens, waarmee de keramiek werd gemaakt.
Symbolisch voor nieuw Maastricht
De verandering van een fabrieksterrein naar een cultuurwijk, heeft bijna een eeuw geduurd. Het laat ook de verandering van de stad Maastricht zien. Waar de hoofdstad van Limburg nu vooral bekend is om de monumenten, de gastronomie, de universiteit en de vele congressen, was het in de eeuwen voordien een echte industriestad. Met vlakbij de N.V. Sphinx ook nog een papierfabriek en een glasfabriek. Inmiddels is een groot deel van de industrie naar elders vertrokken of heeft voorgoed haar poorten gesloten.
Nieuwe invulling voor oud terrein
Dat geldt ook voor de Sphinx-fabriek. In 2006 vertrok het bedrijf definitief uit Maastricht; de firma die de fabriek overnam, zetelt in Zwitserland. Daarmee ontstonden ook de eerste plannen voor een nieuwe invulling van het gebied. Vanaf 2013 is er gestaag gewerkt aan een herontwikkeling van het terrein. Het Eiffelgebouw werd voor meer dan 20 miljoen opgeknapt. Er is nu plek in het pand voor The Student Hotel, Bold rooftop bar, diverse kantoren en winkels en expositieruimtes. Direct naast het gebouw ligt een gloednieuwe Pathé-bioscoop en - in een aanpalend fabriekspand - de designwinkel Loods5.
Sphinxkwartier culturele hotspot
Ook aan de overkant van de Boschstraat is veel gebeurd. De oude Timmerfabriek, recht tegenover het Eiffelgebouw, is verbouwd tot culturele hotspot. Eén deel van het complex wordt bezet door het filmhuis Lumière; het ander door popzaal de Muziekgieterij. Door de nieuwe bestemmingen voor de oude fabriekspanden, heeft de hele omgeving een nieuwe impuls gekregen. Enkele jaren geleden was dit een vergeten stukje Maastricht, nu is het een bruisend verlengstuk van het culturele én uitgaansleven van Maastricht.
Wezenlijk anders dan Vrijthof
Het Sphinxkwartier is wezenlijk anders dan die andere trekpleisters in Maastricht: het Vrijthof, de Markt, Wyck of het Onze Lieve Vrouweplein. Het is niet enkel historisch en bourgondisch. Dat is het Sphinxkwartier óók. Maar het is vooral de mix die het bijzonder maakt. Een mix van de industriële geschiedenis van Maastricht met hedendaagse cultuur en lifestyle, en dat allemaal in een indrukwekkende setting.
Tip: maak een stadswandeling met een locale gids om dit speciale stukje Maastricht te ontdekken. Daarnaast is het leuk om het Frontenpark en de Sphinxpassage te bezoeken als in de buurt bent.